Een week van reflectie, leren en bewegingstrategie met Ulex

Waarom besloot je mee te doen aan de training?

Ik was al een paar jaar betrokken bij de klimaatrechtvaardigheidsbeweging, waarbij ik vooral mijn energie stak in het organiseren en campagnevoeren binnen Scientist Rebellion – een groep van wetenschappers en academici die zich bezighouden met directe actie. In 2023, met het succes van onder andere de A12-campagne, groeide onze groep flink. We staken veel energie in het herstructureren van de organisatie, met de hoop haar veerkrachtiger en flexibeler te maken. Binnen Scientist Rebellion hield ik me al bezig met zowel korte- als langetermijnstrategie, het organiseren van strategiedagen om nieuwe actiegroepen en campagnes op te starten of te versterken, maar ook met het bouwen aan structuren voor regeneratie en verbinding. De Strategy Training kwam dus op een perfect moment: 2024 voelde voor mij als een jaar van reflectie, terugkijken en het herdenken van strategie – zowel mijn persoonlijke rol binnen de klimaatbeweging als de strategieën die we gebruikten binnen onze op directe actie gerichte groep. Ik keek er enorm naar uit om een week lang te leren over bewegingstrategieën, samen te komen met anderen uit politieke strijdbewegingen doorheen Europa, en om die inzichten mee terug te nemen naar de klimaatbeweging in Nederland.

Wat voor soort training volgde je?

Ik volgde een Strategy Training, samen met 15 anderen uit verschillende EU-landen, waaronder Portugal, Hongarije, Italië en Tsjechië. Zij werken voor of zijn actief binnen verschillende (niet-gouvernementele) organisaties en actiegroepen, op thema’s zoals huurdersrechten, klimaatbeleid, burgereducatie en lokale politiek. Ook qua strategieën was er veel diversiteit: van belangenbehartiging tot directe actie en prefiguratieve politiek, zoals het opzetten van ecodorpen in Hongarije.

Aan de hand van de Strategy Cycle (zie foto) leerden we verschillende tools om in onze lokale groepen te gebruiken – van het formuleren van een visie tot het in kaart brengen van de (lokale) context – tot theorieën van verandering die onze acties sturen – tot reflectie, die vervolgens weer onze waarden en visie beïnvloedt – enzovoort. Samenwerken met mensen uit zulke uiteenlopende contexten hielp enorm om te reflecteren op hoe groepen met verschillende strategieën en theorieën van verandering effectief kunnen samenwerken – door elkaars krachten te benutten en in te spelen op veranderingen in de context waarin ze opereren.

Welke methodes werden gebruikt in de training?

We leerden allerlei tools die helpen om onze bewegingen te versterken, en om onze positie te bepalen binnen politieke, economische en juridische contexten. We oefenden de tools in kleinere subgroepen, bijvoorbeeld op basis van organisatie, strategie of geografische regio. De tool die ik het meest waardevol vond, was de ‘pathway analysis’, waarbij je terugredeneert vanuit een specifiek doel en verschillende routes bedenkt om daar te komen. Samen met een deelnemer uit de End Fossil Occupy-beweging analyseerde ik hoe we universiteiten kunnen transformeren tot voortrekkers in de strijd voor klimaatrechtvaardigheid. Door onze paden kritisch te bespreken met de bredere groep kwamen we tot creatieve strategieën om verandering teweeg te brengen. Daarnaast leerden we ook van een organiser uit het VK, die betrokken was bij campagnes zoals Plant-Based Universities. Hij deelde zijn ervaringen met het opzetten van verschillende campagnes, waarna we hem vragen konden stellen over geleerde lessen en strategieën. Een waardevol inzicht dat hij meegaf, was dat het belangrijk is om mensen die campagne willen voeren te empoweren en structuren te creëren waarin nieuwe leiders kunnen worden begeleid – zeker als je campagnes wil opschalen. In de grotere groep reflecteerden we op de theorieën van verandering die onze groepen gebruiken, onze waarden en doelen – en hoe we die kunnen bereiken. Werken in kleine groepen én samen reflecteren was erg waardevol: het liet zien hoeveel we kunnen leren van groepen met andere strategieën, en hoe we kunnen afstemmen en samenwerken richting positieve verandering. Door de diversiteit aan deelnemers en contexten werden de verschillen én overeenkomsten tussen Europese landen en thema’s (zoals klimaatbeleid, burgereducatie en huurdersrechten) heel duidelijk. Die onderlinge verbondenheid van strijd laat nogmaals zien hoe belangrijk het is om niet alleen met gelijkgestemden in contact te zijn, maar ook actief verbinding te zoeken met bewegingen die andere strategieën gebruiken, binnen andere contexten, en rond andere – maar onderling verbonden – thema’s werken.

Hoe ben je van plan om toe te passen wat je hebt geleerd? Heb je daar al concrete voorbeelden van?

Ik ben enkele van de tools al actief aan het gebruiken binnen de beweging waar ik deel van uitmaak. Zo hebben we bijvoorbeeld een pathway analysis gedaan, waarin we in kaart brachten welke tussenstappen nodig zijn om ons doel te bereiken. Dit hielp ons om concrete doelstellingen voor onze campagne te formuleren en liet zien welke extra tools en informatie we nog nodig hebben om van de campagne een succes te maken. Onlangs hebben we ook een reflectieweekend georganiseerd met andere activisten uit Extinction Rebellion en Scientist Rebellion uit Nederland en Duitsland. Tijdens dat weekend pasten we verschillende geleerde tools toe, maar namen we ook de tijd om zowel individueel als als groep te reflecteren op onze waarden, doelen en strategieën.

In het algemeen zijn vooral de mapping-tools voor mij enorm waardevol gebleken. Ik heb ze in verschillende contexten kunnen gebruiken – zowel om helder te krijgen waar ik me persoonlijk op wil richten in de toekomst, als om te reflecteren op de doelen, waarden en belangrijke spelers in de ruimtes waarin we actief zijn om positieve verandering te realiseren.

Ulex is een trainersorganisatie die hoogwaardige meerdaagse trainingen faciliteert voor sociale bewegingen uit heel Europa. Deze training werd volledig gefinancierd door een subsidie vanuit ErasmusPlus.