Het stokje overdragen
Over wat activisten kunnen leren van het succes van Nederland Wordt Beter / Kick Out Zwarte Piet.
Ze zijn bezig met een grootse afscheidstour, en niet uit de media te slaan. Er verschijnen tal van interviews, er is een tentoonstelling in het Amsterdam Museum, een theatershow en een eindfeest. Op 5 december natuurlijk, vandaag. Het is zonder overdrijven een van de succesvolste actiegroepen in Nederland op dit moment. En op 5 december stoppen ze ermee, want hun missie is volbracht. Zwarte Piet is ontmaskert als racistische karikatuur en alleen hardcore racisten willen er nog aan vasthouden. Er is excuses aangeboden voor het koloniaal verleden. En er is structureel meer aandacht voor het koloniale verleden.
En misschien nog wel belangrijker: de mythe dat Nederland een tolerant land is waar geen racisme bestaat, is doorgeprikt. En eerlijk is eerlijk, had je me 15 jaar geleden gevraagd of dat mogelijk was, had ik daar sterk aan getwijfeld. Wat kunnen andere actiegroepen leren van dit succes?
Claim je succes, want actievoeren werkt
Er wordt je altijd verteld dat actievoeren zinloos is en niet werkt. Die mythe is zelfs zo sterk dat activisten zelf actief meehelpen aan het bevestigen van die misvatting. Ik sprak Jerry Afriyie op de tentoonstelling. 'Eerst vertelden mensen me dat wat ik wilde onmogelijk was. Nu klagen ze dat racisme de wereld nog niet uit is en ik niet mag stoppen. Maar we hebben ons nooit tot doel gesteld racisme de wereld uit te helpen. We wilden een kinderfeest voor iedereen, een nationale herdenking en meer aandacht in het onderwijs voor het koloniaal verleden. Dat is gelukt, nu is het aan andere mensen.'
Jezelf een helder doel stellen en als dat binnengehaald is, dat succes ook claimen is wat meer actiegroepen kunnen leren. In alle media-aandacht voor het stoppen van Nederland Wordt Beter is dan ook het constant herhalen van de boodschap dat actievoeren werkt.
Actievoeren werkt beter met kunstenaars
De oprichters van Nederland Wordt Beter waren muzikanten en dichters. De posters en het beeldmateriaal, waren het werk van kunstenaars. En dat is wat de uitstraling van Nederland Wordt Beter en KOZP naar buiten toe altijd strak en professioneel maakte. En dat zorgde ervoor dat KOZP serieus werd genomen, ondanks het (in het begin) radicale en controversiële standpunt dat ze innamen. En ondanks de intense smeercampagne van de rechtse media. Het afscheid met een theatershow en een tentoonstelling was dan ook helemaal gepast.
Ga met iedereen in gesprek
Ondanks het intense racisme, de bedreigingen, het politiegeweld en het geweld van extreemrechts, bleef Nederland Wordt Beter met iedereen het gesprek aan gaan. Achter de schermen met sinterklaas verenigingen, gemeentes en de politie. Voor de schermen in de media en in zaaltjes, scholen, buurthuizen met tegenstanders en twijfelaars die daarvoor openstonden. En die gesprekken waren niet bedoeld om het gezellig te houden of de tegenstand te vergoelijken. Nederland Wordt Beter verstond de kunst van vasthouden aan je standpunt, maar wel in gesprek gaan. En daarmee verblufte het menig tegenstander die raaskallende fanatici hadden verwacht (het beeld dat de Telegraaf van ze neerzette) en empathische en welbespraakte activisten troffen. Het maakte dat menig intocht comité tot inkeer kwam.
Ben bereid offers te brengen en houd vol
Doodsbedreigingen aan huis, door hooligans aangevallen worden, autoruiten ingetrapt, extreem hard werken, burn-outs, gewelddadige arrestaties. De prijs die de mensen achter Nederland Wordt Beter/Kick Out Zwarte Piet betaald hebben, is hoog. Niet iedereen heeft het vol kunnen houden, logischerwijs. De meesten bleven desondanks volhouden. Simpelweg omdat opgeven geen optie was. En volhouden en winnen heel veel waard was. Dit was geen lifestyle activisme, geen hobby die je erbij doet. Dit was strijd.
En ja, ik zou willen dat meer mensen hun activisme zo serieus zouden nemen.
Door: Peter Kodde